Lany Poniedziałek czyli Śmigus dyngus

Niewątpliwie symbolizuje pozimowe oczyszczenie oraz radość z przebudzenia się wiosny i oznaki kwitnącej przyrody. Należy do tych prastarych zwyczajów, które z jednej strony mają związek z magią deszczową, wiążącą się z wiosennymi obchodami agrarnymi wielu ludów, z drugiej z praktykami oczyszczającymi podczas obrzędów poświęconych zmarłym. Chrześcijaństwo przejmujące pogański zwyczaj powiązało go z oczyszczającą symboliką wody oraz upamiętnianiem rozpędzania gromadzących się tłumów w Wielki Poniedziałek rozmawiających o zmartwychwstaniu Jezusa Chrystusa.

Śmigus i Dyngus były odrębnym zwyczajami

Z czasem jednak połączono je w jeden, gdzie trudno rozróżnić, który na czym polega. Śmigus głównie polegał na symbolicznym biciu witkami wierzby lub palmami po nogach oraz oblewaniu się zimną wodą, co symbolizowało wiosenne oczyszczenie z brudu i chorób, a w późniejszym czasie także i z grzechu. Na śmigus nałożył się zwyczaj dyngusowania (dyngowania), polegający m.in. na możliwości wykupienia się pisankami od podwójnego lania. Po słowiańsku zwyczaj nazywał się „włóczebny” i polegał również na odwiedzaniu innych osób. Dyngus wywodził się więc od wiosennego zwyczaju składania wzajemnych wizyt u znajomych i rodziny połączonych ze zwyczajowym poczęstunkiem, a także i podarunkiem, zaopatrzeniem w żywność na drogę. Był obchodzony w taki sam sposób jak zwyczaj wołoczebny.

Aktualnie śmigus-dyngus jest zabawą o charakterze ludowym

W odróżnieniu od pierwotnych tradycji, wodą oblewani są wszyscy bez wyjątków. Zwyczaj jest praktykowany w taki sposób, że polewa się dla żartów wodą inne osoby, nawet nieznajome.  Przynosi on wiele radości, szczególnie tym najmłodszym. Kultywowany w całej Polsce jest jedynym dniem w roku, kiedy nikt nie może nam zabronić wylać wiaderka wody na kogoś z rodziny, przyjaciół bądź znajomych. Postarajmy się jednak nie tracić kontroli i sprawić, aby widok przemoczonego ubrania wywoływał uśmiech na twarzach nie tylko oblewających, ale i oblanych.